Jeden z najstarszych zamków sudeckich. Znajduje się na wschodnim krańcu Gór Wałbrzyskich. Położony na wysokim, zalesionym wzniesieniu obok Zagórza Śląskiego i zalewu Bystrzycy, na szczycie gnejsowego wzgórza Choina (450 m n.p.m.), zwanego też Górą Zamkową.
Według tradycyjnych przekazów zamek zbudował w 1198 roku książę Bolesław I Wysoki. Jednak przyjmuje się, że budowę zamku rozpoczął w XIII wieku Bolko I Surowy, książę świdnicki. Bolko, organizator księstwa świdnicko-jaworskiego, znany był z wielkiego programu budowlanego. Najstarsza udokumentowana wzmianka stwierdzająca istnienie zamku pochodzi z 1315 roku. Jest to data odpowiadająca czasom władania jego syna Bernarda świdnickiego i Bolka II ziębickiego w księstwie świdnicko-jaworskim. Zamek składał się wtedy z piętrowego domu mieszkalnego z wieżą, wieży bramnej oraz otaczających całość murów. Po śmierci Bolka II (1368r.) skalna twierdza należała do wdowy po nim - księżnej Agnieszki, by w roku 1392, z chwilą jej śmierci, przeszła na własność Korony Czeskiej. W imieniu królów czeskich władze sprawowali starostowie. W XV wieku zamek należał do śląskich rodów rycerskich, a w okresie 1443-1450 był zbójeckim gniazdem Jerzego Puczka.
Do 1535 roku należał do rodziny von Czettritz (Czetryców), którzy oddali ją Hochbergom z Książa jako zastaw za pożyczone 1600 węgierskich guldenów. W połowie XVI wieku właścicielem zamku stał się Matthias von Logau (Maciej z Łagowa), który przy finansowym wsparciu rodziny rozpoczął rozbudowę zamku w stylu renesansowym i ufortyfikował ją, przystosowując do działań obrony artyleryjskiej. Przebudowa zakończona pod koniec XVI wieku objęła zamek górny, przedbramie, budynek bramny, dwa dziedzińce oraz międzymurze. Całość została zwieńczona attyką a na budynku bramnym powstały (odrestaurowane w XX wieku) przepiękne sgraffita przedstawiające m. in. lwy broniące wejścia do zamku.
Pod koniec XVI wieku właścicielem został cesarz Rudolf II, który nadał zamek mołdawskiemu hospodarowi Michałowi Walecznemu w celu uzyskania politycznego poparcia oraz w nagrodę za dzielną postawę w walce Habsburgów z Turcją. Przypuszcza się, że Michał Waleczny nie zdążył nawet obejrzeć swego prezentu, albowiem w roku 1600 jego wojska rozniosła armia hetmana Jana Zamojskiego, a sam Michał został oskarżony przez rozczarowanych Austriaków o zdradę i wkrótce pojmany zginął w więzieniu.
Kolejnymi właścicielami były ponownie rody śląskie.
Kres świetności warowni przyniosła wojna trzydziestoletnia, gdy najechali ją i zniszczyli Szwedzi. Po wojnie przejęli go nowi właściciele, którzy mocno dali się we znaki okolicznej ludności tak, że pewnego dnia coś pękło i sfrustrowani chłopi rozpoczęli rewoltę szturmem na zamek. Podczas buntu chłopskiego w 1677 roku zamek był bezskutecznie oblegany. W 1689 roku od uderzenia pioruna spłonęła renesansowa część wieży. Potem tylko przez niecałe sto lat zamek był zamieszkały. Pozbawiona gospodarza twierdza ulegała powolnej dewastacji. W 1789 roku zawaliła się ściana południowa na dziedzińcu górnym, pociągając za sobą część skrzydła mieszkalnego. Od całkowitego zniszczenia przez okoliczną ludność uchronił warownię w 1823 roku jej nowy właściciel – profesor Jahann Gustaw Gottlieb Büsching z Wrocławia, który wykupił Grodno. Z jego inicjatywy i pod jego kierunkiem rozpoczęły się prace remontowe, kontynuowane przez następnych właścicieli, von Zeidlitzów, do początku XX wieku. Ich zasługą była m. in. odbudowa budynku bramnego, urządzenie małego muzeum i gospody. Prace zabezpieczające kontynuowano także po ostatniej wojnie, w latach 1951-52, 1957-58 i 1985-88.
W roku 1965 na terenie warowni otwarto Muzeum regionalne PTTK, a zamek otrzymał wówczas popularną do dziś nazwę Grodno.
W obecnej postaci zespół zamkowy składa się z dwóch części: gotycko-renesansowego zamku górnego i renesansowego zamku dolnego, otoczonych murem obronnym z renesansowymi attykami i bastejami. Wejście na teren zamku dolnego prowadzi przez budynek bramny dekorowany ornamentem sgraffitowym. W budynku tym mieści się schronisko turystyczne. Z obszernego dziedzińca wchodzi się przedbramiem na teren zamku górnego przez bramę w wieży (mieściła się tu dawniej kaplica zamkowa). Renesansowy portal bramy (ok. 1570), wykuty w czerwonym i szarym piaskowcu, należy do najładniejszych w swoim rodzaju. Wieńczą go umieszczone w archiwolcie i na węgarach płaskorzeźby, symbolizujące cnoty: Wierność, Sprawiedliwość, Umiarkowanie, Siłę, Cierpliwość, Mądrość i Nadzieję. Wyżej podzielony na dwa pola fryz, w którym znajduje się osiem herbów dawnych właścicieli zamku, a nad nimi dwugłowy orzeł Habsburgów. Zamek górny obejmuje zachowaną część gotyckiego, czterokondygnacyjnego, zbudowanego z ciosów kamiennych budynku mieszkalnego, otaczającego niewielki dziedziniec, z wykutą w skale cysterną na wodę. W pomieszczeniach zamkowych, zarówno w sieni jak i komnatach zachowały się oryginalne renesansowe portale, a w sali recepcyjnej zabytkowy kominek.
Dużą atrakcję stanowi wieża, skąd można podziwiać leśne kompleksy zachodniej części Gór Sowich. Na uwagę zasługuje również rosnąca na dziedzińcu 500-letnia lipa, pod którą skazywano na chłostę lub wtrącenie do lochu oraz ustawiona nieopodal armata – prezent cesarza Wilhelma dla ówczesnego właściciela Grodna, Ferdynanda von Zedlitz. W ruinach funkcjonuje też bar i stoisko z pamiątkami.
Park został otwarty 14 sierpnia 2003. Mieści się on na terenie fabryki dywanów w Kowarach. W lato modele wystawione są na otwartym powietrzu, w zimie jest możliwość oglądania ich w pawilonie.
czytaj więcej
Zlewiska
Rzeki Sudetów są małe i należą do zlewisk trzech mórz. Są to: zlewisko Morza Bałtyckiego - dorzecze Odry, Północnego - dorzecze Łaby i Czarnego - dorzecze Dunaju. W związku z tym przez Sudety biegnie europejski dział wód, a w Masywie Śnieżnika - na Trójmorskim Wierchu znajduje się miejsce zbiegu trzech zlewisk.
Główne rzeki
Najważniejsze rzeki wypływające z Sudetów: Łaba, Odra i Morawa. Sudeckimi dopływami Łaby są Izera, Úpa, Metuje, Orlica. Dopływami Odry - Opava z Opavicą, Osobłoga, Nysa Kłodzka ze Ścinawką, Białą Lądecką, dwoma Bystrzycami i Białą Głuchołaską, Bystrzyca, Kaczawa z Nysą Szaloną, Bóbr z Kwisą, Kamienną i Łomnicą, Nysa Łużycka. Dopływy Morawy, to Moravská Sázava, Mírovka, Třebůvka, Valová, Haná, Dyje, Krupá, Branná,
Desná, Oskava.
Wodospady
W miejscach stykania się skał o różnej odporności powstały wodospady. Do najbardziej znanych należą: Wodospad Kamieńczyka, Wodospad Szklarki, Wodospad Podgórnej i Wodospad Łomniczki w Karkonoszach, Wodospad Wilczki w Masywie Śnieżnika, a po stronie czeskiej wodospady Łaby, Panczavy, Mumlavski vodopad w Karkonoszach, Nyznerovske vodopady w Górach Złotych, wodospady Bile Opavy i Białej w Hrubým Jeseniku.
Surowce mineralne
Liczne surowce mineralne: węgiel kamienny, antracyt i węgiel brunatny, surowce skalne: (granity, granodioryty, sjenity, gabra, diabazy, bazalty, porfiry, melafiry, marmury, marmury dolomityczne, wapienie, piaskowce, gnejsy, łupki łyszczykowe, amfibolity, zieleńce, kruszywa naturalne), baryt, fluoryt, rudy metali, uran, kamienie półszlachetne itp.
Rzeźba terenu
Uwarunkowana zróżnicowaną budową i długą przeszłością geologiczną oraz zmiennymi warunkami klimatycznymi w czasie geologicznym. Występują różne typy krajobrazów i form terenu. Większość pasm sudeckich ma rozciągłość północny zachód - południowy wschód. Doliny rzeczne o zmiennym przebiegu, miejscami szerokie, o płaskim dnie, w innych miejscach wąskie, o stromych zboczach, przełomowe.
Gleby
W Sudetach przeważają gleby górskie, brunatne i bielice. Na Przedgórzu – czarnoziemy, brunatne i płowe. W Sudetach występują głównie gleby brunatnoziemne w dość znacznym stopniu wzdłuż granicy polsko-czeskiej występują gleby inicjalne i słabo wykształcone oraz gleby napływowe, czyli mady rzeczne wzdłuż:
Nysy Łużyckiej, Nysy Kłodzkiej, Odry, Kwisy, Kaczawy oraz Bobru. Na znacznym obszarze w kotlinach Sudetów występują również lessy i utwory lessopodobne.
Sudety są odrębną grupą górską od występujących w Polsce Karpat. Zajmują obszar od Bramy Morawskiej do Doliny Łaby, należąc zarazem do większej jednostki klasyfikacyjnej jaką jest Masyw Czeski. Więcej na ten temat znaleźć można w opisie Sudetów. Sudety składają się z kilkunastu odrębnych pasm, różniącym się pod względem krajobrazowym jak i geologicznym. Budowa tych starych gór jest bardzo ciekawa zwłaszcza ze względu na różnorodność formy, rzeźby, jak i długość swojego istnienia. Sudety dzielimy obecnie na Wschodnie, Środkowe i Zachodnie i ten ogólny podział będzie dość często używany w tym opisie. W opisach wyróżnia się podziały na ery, a wyróżnia się 4 ery - obecną - kenozoik, poprzednią - mezozoik, oraz paleozoik i prekambr. Ery te trwały po wiele milionów lat.
czytaj więcejKościół parafialny w Karpaczu w Karkonoszach, przeniesiony w 1842 z miejscowości Vang, leżącej nad jeziorem o tej samej nazwiew Norwegii.
Kościół został zbudowany z sosnowych bali w miejscowości Vang w południowej Norwegii, na przełomie XII i XIII w. Powstał jako jeden z ok. tysiąca norweskich kościołów klepkowych – stavkirke. Uważany jest za najstarszy drewniany kościół w Polsce.W XIX w. świątynia stała się już za mała na potrzeby miejscowej ludności, która chcąc wybudować sobie nowy kościół musiała zaciągnąć pożyczkę na pokrycie kosztów budowy. Kościół był mocno zniszczony, ale nadawał się do sprzedaży w celu rozbiórki i odbudowania w innym miejscu. Wtedy norweski malarz Jan Krystian Dahl przebywający w Dreźnie skłonił pruskiego króla Fryderyka Wilhelma IV do jej zakupu dla berlińskiego muzeum.