Ciekawostki, informacje i opisy atrakcji turystycznych w Sudetach
W Sudetach znajdują się dwa parki narodowe oraz osiem parków krajobrazowych. Karkonoski Park Narodowy został utworzony 16 stycznia 1959 roku. Położony jest w Sudetach Zachodnich i obejmuje szczytowe partie Karkonoszy wraz ze Śnieżką. Jego granica przebiega od Torfowiska pod Kamiennikiem i wąwozu Kamieńczyka do przełęczy Okraj. Wzdłuż granicy sąsiaduje z czeskim parkiem narodowym. W Parku występuje ponad tysiąc gatunków roślin oraz wiele gatunków zwierząt leśnych. Na początku XX wieku sprowadzono do parku muflony z Korsyki. Ponadto żyje tu 90 gatunków ptaków, między innymi włochatka, sóweczka, cietrzew, głuszec, drozd obrożny, płochacz halny; 40 gatunków ssaków oraz 16 gatunków nietoperzy. Duże zróżnicowanie gatunkowe jest związane z występowaniem pięter roślinnych o odmiennym klimacie. Karkonoski Park Krajobrazowy charakteryzuje się roślinnością o układzie piętrowym. W pasie dolnym i górnym występują świerki i buki oraz w mniejszej ilości: modrzewie, jawory, lipy, jarzębiny, jodły. Znajdują się tu gatunki z różnych regionów geograficznych i rośliny, których nie można spotkać w żadnym innym miejscu na świecie. .
Wiele z nich zostało wpisanych do âPolskiej Czerwonej Księgi Roślinâ i wymagają podjęcia odpowiednich działań ochronnych. Ponadto park charakteryzuje bogata i urozmaicona rzeźba terenu. Najbardziej znanymi skałkami są Pielgrzymy, Trzy Świnki, Końskie Łby, Kukułcze Skały. Drugim parkiem narodowym jest Park Narodowy Gór Stołowych utworzony w 1993 roku. Park leży przy granicy polsko-czeskiej, na południowym zachodzie ziemi kłodzkiej. charakterystycznymi elementami parku są rozległe płaszczyzny zrównań i wznoszące się nad nimi, urwistymi ścianami, płaskie stoliwa skalnych bastionów. Występują tu formy skalne w postaci grzybów, maczug, wież lub kolumn. Największymi są Skalne Grzyby, Szczeliniec Wielki, Mnich, Pasterka Górska, Skały Puchacza, Skłon Batorowa, Skłon Radkowa. Fauna jest mało zróżnicowana. Można spotkać jelenie, dziki, sarny, kuny i łasice. Ptakami występującymi w parku są: cietrzew, orzechówka, gil, pliszka, puchacz, krogulec . W 2002 roku otworzono pierwsze w Polsce Muzeum Żaby, którego kolekcja zawiera ponad 3000 eksponatów pochodzących z blisko 20 krajów świata i 6 kontynentów. Zadaniem eksponatów jest przybliżenie idei ochrony płazów. W Sudetach Środkowych położony jest park krajobrazowy Gór Sowich. Rozciąga się od Przełęczy Woliborskiej na południowym wschodzie, aż po okoliceJedliny-Zdroju na północnym zachodzie obejmując najwyższe wzniesienia: Wielką Sowę, Kalenicę i Słoneczną. Składa się z dwóch części: główna część obejmuje centralną część Gór Sowich, a druga obejmuje Masyw Włodarza. Przeważają lasy świerkowe, bukowe i mieszane. Z rzadkich ssaków występują tu muflon, kuna leśna czy też jeleń. W Książańskim Parku Krajobrazowym znajduje się 17 pomników przyrody i 3 zabytkowe aleje drzew. Można tu spotkać wiele rodzajów drzew oraz zwierząt. W parku znajduje się rezerwat przyrody Jeziorko Daisy utworzony w 1998 roku. Park Krajobrazowy Sudetów Wałbrzyskich położony jest w Sudetach Środkowych, na południe od Wałbrzycha. Obejmuje środkową część Gór Kamiennych, zachodnią część Gór Suchych oraz wschodni fragment Gór Wałbrzyskich i Rybnicki Grzbiet. Od południa graniczy z czeskim parkiem krajobrazowym. Jego obszar należy do zlewni Morza Bałtyckiego. Ważniejszymi potokami są: Rybna, Sokołowiec, Złota Woda i Grzędzki Potok
Wróć
Park został otwarty 14 sierpnia 2003. Mieści się on na terenie fabryki dywanów w Kowarach. W lato modele wystawione są na otwartym powietrzu, w zimie jest możliwość oglądania ich w pawilonie.
czytaj więcej
Zlewiska
Rzeki Sudetów są małe i należą do zlewisk trzech mórz. Są to: zlewisko Morza Bałtyckiego - dorzecze Odry, Północnego - dorzecze Łaby i Czarnego - dorzecze Dunaju. W związku z tym przez Sudety biegnie europejski dział wód, a w Masywie Śnieżnika - na Trójmorskim Wierchu znajduje się miejsce zbiegu trzech zlewisk.
Główne rzeki
Najważniejsze rzeki wypływające z Sudetów: Łaba, Odra i Morawa. Sudeckimi dopływami Łaby są Izera, Úpa, Metuje, Orlica. Dopływami Odry - Opava z Opavicą, Osobłoga, Nysa Kłodzka ze Ścinawką, Białą Lądecką, dwoma Bystrzycami i Białą Głuchołaską, Bystrzyca, Kaczawa z Nysą Szaloną, Bóbr z Kwisą, Kamienną i Łomnicą, Nysa Łużycka. Dopływy Morawy, to Moravská Sázava, Mírovka, Třebůvka, Valová, Haná, Dyje, Krupá, Branná,
Desná, Oskava.
Wodospady
W miejscach stykania się skał o różnej odporności powstały wodospady. Do najbardziej znanych należą: Wodospad Kamieńczyka, Wodospad Szklarki, Wodospad Podgórnej i Wodospad Łomniczki w Karkonoszach, Wodospad Wilczki w Masywie Śnieżnika, a po stronie czeskiej wodospady Łaby, Panczavy, Mumlavski vodopad w Karkonoszach, Nyznerovske vodopady w Górach Złotych, wodospady Bile Opavy i Białej w Hrubým Jeseniku.
Surowce mineralne
Liczne surowce mineralne: węgiel kamienny, antracyt i węgiel brunatny, surowce skalne: (granity, granodioryty, sjenity, gabra, diabazy, bazalty, porfiry, melafiry, marmury, marmury dolomityczne, wapienie, piaskowce, gnejsy, łupki łyszczykowe, amfibolity, zieleńce, kruszywa naturalne), baryt, fluoryt, rudy metali, uran, kamienie półszlachetne itp.
Rzeźba terenu
Uwarunkowana zróżnicowaną budową i długą przeszłością geologiczną oraz zmiennymi warunkami klimatycznymi w czasie geologicznym. Występują różne typy krajobrazów i form terenu. Większość pasm sudeckich ma rozciągłość północny zachód - południowy wschód. Doliny rzeczne o zmiennym przebiegu, miejscami szerokie, o płaskim dnie, w innych miejscach wąskie, o stromych zboczach, przełomowe.
Gleby
W Sudetach przeważają gleby górskie, brunatne i bielice. Na Przedgórzu – czarnoziemy, brunatne i płowe. W Sudetach występują głównie gleby brunatnoziemne w dość znacznym stopniu wzdłuż granicy polsko-czeskiej występują gleby inicjalne i słabo wykształcone oraz gleby napływowe, czyli mady rzeczne wzdłuż:
Nysy Łużyckiej, Nysy Kłodzkiej, Odry, Kwisy, Kaczawy oraz Bobru. Na znacznym obszarze w kotlinach Sudetów występują również lessy i utwory lessopodobne.
Sudety są odrębną grupą górską od występujących w Polsce Karpat. Zajmują obszar od Bramy Morawskiej do Doliny Łaby, należąc zarazem do większej jednostki klasyfikacyjnej jaką jest Masyw Czeski. Więcej na ten temat znaleźć można w opisie Sudetów. Sudety składają się z kilkunastu odrębnych pasm, różniącym się pod względem krajobrazowym jak i geologicznym. Budowa tych starych gór jest bardzo ciekawa zwłaszcza ze względu na różnorodność formy, rzeźby, jak i długość swojego istnienia. Sudety dzielimy obecnie na Wschodnie, Środkowe i Zachodnie i ten ogólny podział będzie dość często używany w tym opisie. W opisach wyróżnia się podziały na ery, a wyróżnia się 4 ery - obecną - kenozoik, poprzednią - mezozoik, oraz paleozoik i prekambr. Ery te trwały po wiele milionów lat.
czytaj więcejKościół parafialny w Karpaczu w Karkonoszach, przeniesiony w 1842 z miejscowości Vang, leżącej nad jeziorem o tej samej nazwiew Norwegii.
Kościół został zbudowany z sosnowych bali w miejscowości Vang w południowej Norwegii, na przełomie XII i XIII w. Powstał jako jeden z ok. tysiąca norweskich kościołów klepkowych – stavkirke. Uważany jest za najstarszy drewniany kościół w Polsce.W XIX w. świątynia stała się już za mała na potrzeby miejscowej ludności, która chcąc wybudować sobie nowy kościół musiała zaciągnąć pożyczkę na pokrycie kosztów budowy. Kościół był mocno zniszczony, ale nadawał się do sprzedaży w celu rozbiórki i odbudowania w innym miejscu. Wtedy norweski malarz Jan Krystian Dahl przebywający w Dreźnie skłonił pruskiego króla Fryderyka Wilhelma IV do jej zakupu dla berlińskiego muzeum.